Thursday, October 25

डलर मूूल्य वृद्धि : कारण र असर - डा. बद्री पोख्रेल

वस्तुु उत्पादनमा ‘वात्साह’को दर्जा पाएको चीन आफ्नो मुुद्रा कमजोर बनाउन चाहन्छ भन्ने आरोप लाग्ने गरेको पनि छ । सर्सर्ती हेर्दा ठूूलो परिमाणमा वस्तु उत्पादन गरेर विश्व बजारमा पुु-याउने रणनीति लिने चीन जस्ता देशको मुुद्रा (युुआन) कमजोर भयो भने रणनीति सफल बनाउन सजिलो हुुन्छ । कुुनै पनि निर्यात वृद्धिका सम्भावना भएका देशहरूमा मुुद्राको मूल्य घटेर बेफाइदा हुुँदैन । तर नेपालजस्ता आयातमुुखी देशहरूको सम्बन्धमा कम मूूल्यमा निर्यातयोग्य वस्तुु उत्पादन हुुने अवस्था नहुुने हुुँदा र आयात र ऋणमा अर्थतन्त्रको ठूूलो हिस्सा निर्भर हुुने भएकाले मूूद्राको मूूल्य घट्नुु राम्रो हुुँदैन/मानिँदैन।
डलर–मूूूल्य घटबढ हुँदाका असर
१) स्वदेशको मुद्राको मूूल्य घट्छ । फलतः नुनदेखि सुुनसम्मका वस्तुु आयात गर्नुुपर्ने नेपाल जस्ता देशलाई डलरको मूूल्य बढ्नेबित्तिकै आयात महँगो पर्न जान्छ।
२) ऋणको साँवा र ब्याज बढ्छ । नेपालजस्ता ठूूलो मात्रामा विदेशी ऋणमा निर्भर अर्थतन्त्र भएका देशलाई ऋण तिर्न महँगो पर्छ।
३) विदेशी लगानी बढ्ने सम्भावना हुन्छ । डलरको मूूल्य बढेपछि डलरमा आउने लगानीको महत्व बढी हुुन्छ।
४) विप्रेषणबाट हुुने आम्दानी बढ्छ । विदेशमा कमाएर डलरको मूल्यमा नेपालमा भित्रिने रकममा वृद्धि हुुन्छ।
५) निर्यात बढ्छ । नेपाली मुुद्राको मूूल्य घटेर डलरको मूूल्य वृद्धि हुुँदा निर्यातबाट फाइदा पुुग्छ।
६) स्वदेशमा उत्पादन गरेर कमाउनुुभन्दा विदेशतिरै गएर कमाउन सजिलो हुुनेतिर दृष्टि पुुग्न थाल्छ।
७) नाफा घट्छ । विदेशी लगानीकर्ताहरूले लैजाने नेपाली मूूल्यको नाफा घट्छ।  
समग्रमा डलरको मूल्य बढ्दा वा नेपाली मुुद्राको मूूल्य घट्दा सबै बेफाइदा वा सबै फाइदा हुुने होइन । घटबढ भएको अवस्थामा लिनुुपर्ने उचित कदमबाट मात्र घटबढबाट हुुने फाइदा बेफाइदाको आँकलन गर्न सकिने हुन्छ।

No comments:

Post a Comment