‘केही नगर्ने’ विकल्पमा बहस-नवराज खतिवडा, विष्णुप्रसाद गौतम
- पूर्वाधार विकासका परियोजनाको सम्भाव्यता अध्ययनका क्रममा सामाजिक र वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकन गरिन्छ । प्रभाव मूल्यांकन गर्ने प्रक्रियाका रूपमा परियोजना निर्माणका सम्भावित विकल्पहरू विश्लेषण गरी तुलना गरिन्छ ।
- वातावरण संरक्षण नियमावली, २०५४ अनुसार विकल्प विश्लेषण गर्दा प्रस्तावको डिजाइन, आयोजना स्थल, प्रविधि र सञ्चालन विधि, समय तालिका, प्रयोग हुने कच्चा पदार्थ आदि विषय समेटिनुपर्छ ।
- समाज गतिशील छ र संसार परिवर्तनशील छ ।
- राज्यकोष दोहन गरी ईआईए लगायतका प्रतिवेदनमा कर्मकाण्डीय पाराले झारा टार्ने परामर्शदाता र संस्थालाई कानुन बमोजिम दण्ड–सजाय गर्ने संस्कार थालनी गर्नु आवश्यक छ ।
- वातावरण संरक्षण ऐन २०५४ मा परियोजनाको प्रभाव मूल्याङ्कन गर्नुको मर्म उल्लेख छ । नामले ‘संरक्षण’ शब्द बोके पनि ‘वातावरण संरक्षण’ गर्नु वा ‘विद्यमान प्राकृतिक अवस्था’लाई यथास्थितिमा राख्नु यसको उद्देश्य होइन । भौतिक पूर्वाधार निर्माण नभई द्रुत आर्थिक विकास हुन सक्दैन । अधिकांश पूर्वाधार निर्माण गर्दा समाज या वातावरणमा केही न केही प्रतिकूल प्रभाव पर्छ ।
- एक आँकडा अनुसार नेपालमा वर्षेनि १० अर्ब रुपैयाँ हाराहारीका काठका फर्निचर आयात हुन्छन् । ती काठ भारत, मलेसिया, इन्डोनेसिया र क्यानाडासम्मबाट आइपुग्छन् । एक अध्ययनका अनुसार काठमाडौंमा कैलालीको काठभन्दा मलेसियाको काठ सस्तो पर्छ । नेपालमा काठको कारोबार गर्नु गैरकानुनी हो भन्ने मान्यता सिर्जना भएको छ ।
- रूख धोद्रो हुँदै र कुहिँदै गएका छन् । जसरी गाउँघरमा युवाको अभाव र वृद्धवृद्धाको बाहुल्य छ, वनमा पनि वृद्ध रूखको बाहुल्य छ, युवा रूखको अभाव छ ।
- हामीले पर्यावरण जोगाउन भन्दै रूख काट्न त रोक्यौं, तर फर्निचरको भोक रोक्न सकेनौँ । यो भोक दिनहुँ बढ्दो छ । यहाँ काटिनु सट्टा क्यानाडामा रूख काटियो । केही नभए पनि अर्को २–३ रुख बालेजति इन्धन खर्चेर त्यसलाई नेपाल ल्यायौं । यस्ता कुरामा गम्भीर बहस, पढाइ, अनुसन्धान तथा नीतिगत सुधार जरुरी छ । हाम्रो परिवेशलाई के उपयुक्त हो भन्ने विवेक खाँचो छ ।
- हामीले राजमार्ग बनाउँदा जंगली जनावरको सुविधालाई ख्याल गरेर तिनका लागि पुल वा सुरुङमार्ग व्यवस्था गर्न सिक्दैछौं । जलविद्युतका बाँध बनाउँदा माछा तलमाथि गर्ने भर्याङ व्यवस्था गर्छौं । बाघ, हात्तीजस्ता जनावरका लागि पर्याप्त जंगल जोगाइदिने कुरा गर्छौं, जुन अत्यन्तै सकारात्मक छन् ।
No comments:
Post a Comment